Category: Íslenska

Ríki, samfélag, þjóð og þjóðkirkja

Óformleg samfélagshlutverk hennar eru aftur á móti mörg, þau standa öllum til boða og eru endurgjaldslaus: Þjóðkirkjan rekur öflugt barna- og unglingastarf með tvímælalaust forvarnargildi. Með sálgæslu býður hún upp á stuðningsþjónustu fyrir þau sem glíma við lífsvanda af ýmsu tagi. Með kærleiksþjónustu (díakóníu) hefur hún á síðustu áratugum veitt þeim sem standa höllum fæti aukinn félagslegan stuðning. Með innanlandsaðstoð Hjálparstarfs kirkjunnar hefur hún byggt upp vaxandi efnahagsaðstoð við þau sem búa við skort. Í helgihaldi býður hún öllum sem þiggja vilja griðarstað og griðarstund í stríðum straumi áreita og krafna daglegs lífs. Þetta eru allt gild rök fyrir þjóðkirkjuskipan. #

Í annars góðri grein Hjalta Hugasonar um Ríki, samfélag, þjóð og þjóðkirkju bendir hann á ofangreint sem helstu rökin fyrir þjóðkirkjuskipaninni. Þessi rök eru hins vegar meingölluð, því það sem hann nefnir er einfaldlega það sem trúfélög um allan heim (og ekki einvörðungu kristin) bjóða náunga sínum, og það án stjórnarskrárverndar. Reyndar er þessi þjónusta alls ekki bundin við trúfélög.

Þess utan er það fremur vondur vitnisburður um kirkjuna ef hugmyndin um þjónustu við náungann þarf að tengjast á einhvern hátt stöðu kirkjunnar gagnvart ríkinu.

(Upphaflega birt á www.ispeculate.net)

Ríki, samfélag, þjóð og þjóðkirkja

Óformleg samfélagshlutverk hennar eru aftur á móti mörg, þau standa öllum til boða og eru endurgjaldslaus: Þjóðkirkjan rekur öflugt barna- og unglingastarf með tvímælalaust forvarnargildi. Með sálgæslu býður hún upp á stuðningsþjónustu fyrir þau sem glíma við lífsvanda af ýmsu tagi. Með kærleiksþjónustu (díakóníu) hefur hún á síðustu áratugum veitt þeim sem standa höllum fæti aukinn félagslegan stuðning. Með innanlandsaðstoð Hjálparstarfs kirkjunnar hefur hún byggt upp vaxandi efnahagsaðstoð við þau sem búa við skort. Í helgihaldi býður hún öllum sem þiggja vilja griðarstað og griðarstund í stríðum straumi áreita og krafna daglegs lífs. Þetta eru allt gild rök fyrir þjóðkirkjuskipan. #

Í annars góðri grein Hjalta Hugasonar um Ríki, samfélag, þjóð og þjóðkirkju bendir hann á ofangreint sem helstu rökin fyrir þjóðkirkjuskipaninni. Þessi rök eru hins vegar meingölluð, því það sem hann nefnir er einfaldlega það sem trúfélög um allan heim (og ekki einvörðungu kristin) bjóða náunga sínum, og það án stjórnarskrárverndar. Reyndar er þessi þjónusta alls ekki bundin við trúfélög.

Þess utan er það fremur vondur vitnisburður um kirkjuna ef hugmyndin um þjónustu við náungann þarf að tengjast á einhvern hátt stöðu kirkjunnar gagnvart ríkinu.

Fermingarstörf þjóðkirkjunnar

Helstu niðurstöður rannsóknarinnar eru þær að draga þarf úr trúarlegri áherslu starfanna og leggja í staðinn meiri áherslu á ungmennin sjálf, byggja störfin frekar á þeirra eigin forsendum en á forsendum kirkjunnar. Einnig kalla aðstæður í samfélaginu í dag á stóraukna umfjöllun um siðferðileg gildi. Auk þess þarf að fjölga fræðslustundum, koma á fót fermingarstarfahópi og fá söfnuðina til að gera verklýsingar fyrir fermingarstörfin sem og safnaðarnámskrár. Á þeim forsendum lagði ég fram drög að nýrri námskrá fermingarstarfanna.

via Skemman: Fermingarstörf þjóðkirkjunnar: Námsefnis- og námskrárgerð.

Meistaraverkefni Torfa Hjaltalín Stefánssonar er allrar athygli vert. Reyndar tek ég ekki undir að það þurfi að draga úr trúarlegri áherslu starfanna, enda er að mínu viti marklaust að leggja áherslu á aukna fræðslu “um guðshugtakið, um heilagan anda, um þrenningarlærdóm kirkjunnar og sögu hennar” (bls. 167) ef einhvers konar trúariðkun fylgir ekki.

Hins vegar tek ég undir með Torfa að nauðsynlegt er að fræðslan fari fram á forsendum ungmennanna en ekki á einhverjum óljósum forsendum kirkjunnar (lesist prestanna).

Kröfur í þrotabú íslensku bankanna

12.053 kröfum var lýst í bú gamla Landsbankans upp á 6.459 milljarða króna. Heildarforgangskröfur námu 2.857 milljörðum króna. Búist er við að um 90 prósent fáist upp í forgangskröfur, sem að mestu eru vegna Icesave-innlánsreikninganna í Bretlandi og Hollandi. Ekkert fæst upp í almennar kröfur.

Þá var 8.685 kröfum lýst í þrotabú Glitnis upp á 3.436 milljarða króna. Áætlað er að kröfuhafar fái á bilinu 20 til 23 prósent upp í kröfur, eða á milli 690 til 860 milljarða króna.

Heildarfjárhæð lýstra krafna í Kaupþing nam 7.316 milljörðum króna miðað við gengi Seðlabanka Íslands þann 22. apríl 2009. Heildarfjárhæð lýstra krafna er hærri en skuldir samkvæmt efnahagsreikningi miðað við 30. júní sl. Skýringar á að heildarfjárhæð lýstra krafna er hærri en skuldir má rekja til oflýstra krafna vegna innstæðna sem Kaupþing hefur þegar greitt, tví- og þrílýsinga vegna ýmissa innstæðna og skuldabréfaútgáfu bankans og krafna sem falla utan efnahaggsreiknings, s.s. skaðabótakrafna og ábyrgðarkrafna. Auk þess væri ítrustu kröfum jafnan lýst. Samanlögð fjárhæð vegna framangreindra atriða næmi a.m.k. 2.900 milljörðum króna.

Smá leiðrétting

Vissulega er auðvelt að álykta að tweet-ið sem ég skrifaði um ástand hótelsins hafi verið vísun í jarðskjálftann en svo var þó alls ekki. Enda skrifað 3 tímum áður en hörmungarnar dundu yfir. Hins vegar er nauðsynlegt að það komi fram að íbúar hér hafa sýnt einstakt æðruleysi og hafa kennt okkur sem hér ferðumst heilmikið um mikilvægi samkenndar, góðvildar og gæsku í ömurlegum aðstæðum.
Skrifað í Jacmel.

Blendin gleði

Fyrir tveimur vikum fengum við póst frá tryggingafyrirtækinu okkar. Sagan hófst á því að skóli dóttur okkar vildi meina að það hefði farist fyrir að gefa henni tvær bólusetningarsprautur á réttum tíma. Við tókum athugasemdinni vel, héldum reyndar að um miskilning væri að ræða, en fórum að sjálfsögðu með stelpuna á læknastofu. Þar fékk hún aðra af sprautunum tveimur, skorturinn á hinni sprautunni var byggður á miskilningi vegna þess að ekkert rafrænt kerfi er til staðar í landinu til að halda utan um upplýsingar um heilsu landsmanna, enda er hræðslan við slíkt kerfi svo mikið að fjölmargir læknar hér í BNA notast helst aðeins við blað og penna.

En hvað um það. Bréfið frá tryggingafyrirtækinu var sent til að tilkynna okkur að þar sem dóttir okkar væri bólusett eftir 9 ára aldur þá félli allur kostnaður þjónustunnar á okkur, kostnaður sem samkvæmt bréfinu væri rétt um $200. Það kom líka fram að þetta væri bara áminning, raunverulegur reikningur kæmi síðar beint frá lækninum og gæti orðið hærri en þetta. 

Það er stórkostlegur sigur fyrir Obama að fulltrúadeildin komi í gegn frumvarpi um betrumbætur á heilbrigðiskerfinu. Fögnuðurinn er þó blendin, því til að koma frumvarpinu í gegn þurfi að bæta í það fyrirvara um að ríkisvaldinu væri með öllu óheimilt að greiða fyrir fóstureyðingar, sem þýðir í raun að flest tryggingafélög munu einnig hafna því. Reyndar eru einhver frávik frá þessu banni, og það á eftir að koma í ljós hversu þröngt þau verða túlkuð.

Þetta þýðir að til að koma í gegn frumvarpi sem mun líklegast lengja líf meðal Bandaríkjamanns um 3-5 ár, mun draga úr ungbarnadauða um hugsanlega allt að 3-5 af hverjum 1000 á ári hverju, þá var dregið úr réttindum kvenna til að taka ákvarðanir um líf sitt. Einhverjum kann að finna það lítill fórnarkostnaður, en ég verð að viðurkenna að ég veit það ekki. Ákvörðun 64 þingmanna Demókrata að spyrða þetta tvennt saman er fremur ógeðfelld.

En fyrirsögnin er sönn og rétt. Sigurinn í þessu máli er sigur Obama, þó kvennréttindum hafi verið fórnað í skákinni.

Vef sabbatical á ný

Það er hollt að skipta reglulega um gír og endurskoða lífsmynstur sitt. Af þeim sökum hef ég ákveðið að taka mér vef-sabbatical um ótilgreindan tíma. Þar sem tölvu- og netnotkun er nauðsynleg vegna námsins míns get ég ekki einfaldlega slökkt á tölvunni minni. Þar af leiðandi hef ég sett mér ákveðnar reglur sem ég mun leitast við að fylgja.

  • Ég mun ekki lesa fréttamiðla á vefnum, blogg-síður, tengslavefi eða almennar upplýsingasíður. Þetta felur í sér að ég mun ekki notast við Google-Reader-inn minn. Þannig mun ég fjarlægja 10 af 18 hlekkjum af Bookmark Toolbar og jafnframt endurskipuleggja og fjarlægja smáforrit á símanum mínum.
  • Ég mun nota netið til að halda utan um glósur og við leitir í upplýsingagagnagrunnum í beinum tengslum við nám mitt og starf hjá Healthy Congregations. Þá mun ég notast við námsvef Trinity Lutheran Seminary.
  • Ég mun áfram sækja upplýsingar um sýningartíma kvikmynda, veður og sjónvarpsdagskrá úr símanum mínum, þegar þörf krefur.
  • Ég mun notast við bankavefi. Þá mun ég áfram versla hjá Amazon.com og iTunes, nota gCal til að skipuleggja dagatal fjölskyldunnar og Skype til að hafa samskipti við Ísland. Þá mun ég notast við tölvupóst líkt og áður.

Ég mun skrá hjá mér athugasemdir, vangaveltur og vandamál sem upp kunna að koma. Veffríið hefst formlega á miðnætti aðfararnætur 23. október 2009.

Muuhahaha…

Það er ekki erfitt að sjá fyrir sér handrit að glæpamynd. Þráðurinn væri eitthvað á þessa leið. Smáglæpamaður sem sérhæfir sig í peningaþvætti kemst yfir stórt fyrirtæki sem hann notar til að lifa í vellystingum um skeið. Þegar í ljós koma vafasamir gjörningar í bókhaldinu, brýst lögreglan inn á heimili hans og handtekur fyrir framan ungan son og eiginkonu af hefðarættum. Eftir réttarhöld og ævintýralegt plott, þar sem stjórnmálamenn fara hamförum er smáglæpamaðurinn dæmdur í fangelsi, þar sem hann situr um tíma. Eftir að fangavistinni lýkur halda faðir og sonur úr landi og hefja rekstur í alræmdri glæpaborg í fjarlægu landi og ná á óútskýrðan hátt ráðandi stöðu á markaði þar sem samkeppnisaðilar hverfa einn af öðrum. En það fullnægir þeim ekki. Þeir vilja hefnd, hefnd vegna fangavistarinnar og niðurlægingarinnar fyrir fjölskylduna forðum daga. Það eykur hatrið að einn stjórnmálamannanna sem gekk hvað harðast fram er nú orðin forseti í heimalandinu. Þá kemur að plotti myndarinnar. Þeir feðgar mynda tengsl við valdamenn í heimalandinu, gefa örlátlega til góðgerðamála og með ótrúlegri útsjónarsemi fá heimild í gegnum vinatengsl, til að taka yfir stærsta banka heimalandsins. Þeir nota næstu árin til að kaupa upp róttæka gagnrýna listamenn, gefa þeim jafnvel hús, kaupa sérfræðinga til að skrifa um sig bækur, þar sem fortíðinni er breytt, kaupa fjölmiðla til að aðstoða sig í þessu skini og þegar einhverjum verður á að rifja upp fortíðina eru haldnar bókabrennur. Hefndarþorsti feðgana virðist horfin og flestir trúa að réttlætið felist í því að fá að endurskrifa söguna og endurheimta stöðuna sem þeir nú hafa. En svo er víst ekki. Skyndilega og án viðvörunar kemur í ljós að þeir feðgar hafa notað stöðu sína til að steypa heimalandinu í gjaldþrot. Bankinn sem þeir tóku yfir, skuldar þrefalda þjóðarframleiðslu, Óskabarn Þjóðarinnar, eitt elsta hlutafélag landsins er gufað upp og erlendir menn og konur eiga kröfur á þjóðarbúið vegna horfina peninga. Landið er rjúkandi rúst, vart stendur steinn yfir steini. Ég sé fyrir mér að lokaskotið, sé af föðurnum að stíga upp í svarta einkaþotu sonar síns á Reykjavíkurflugvelli. Síðan er klippt á skot inn í þotuna þar sem þeir feðgar sitja með kampavínsflösku, horfa hvor á annan og faðirinn segir stundarhátt, Muuhahaha…

Upphaflega birt á halldorelias.blog.is sem viðbrögð við frétt á mbl.is.

Röng frétt

Þrátt fyrir að TimeWarnerCable hafi reynt nú síðustu mánuði að sannfæra mig og nágranna mína um dauða loftnetssjónvarpsins, þá eru þær andlátsfréttir stórlega ýktar. Sjónvarpsútsendingar munu halda áfram í lofti eins og áður, hins vegar leggjast af hliðrænar útsendingar (analog) og einvörðungu verður boðið upp á stafrænar útsendingar (digital). Til að ná stafrænu útsendingunum dugar hefðbundið loftnet, en hins vegar þurfa eldri sjónvörp að notast við stafrænt mótakarabox sem Bandarísk yfirvöld hafa niðurgreitt fyrir þá sem það vilja.

TimeWarner og fleiri kapalfyrirtæki hafa hamrað á nauðsyn þess að allir fái sér kapalsjónvarp við þessi tímamót, enda sé samasemmerki milli digital og kapals en líkt og fyrirsögn fréttarinnar og innihald eru þær fullyrðingar kolrangar.

Upphaflega skrifað á halldorelias.blog.is sem viðbrögð við frétt á mbl.is.

Var að horfa á Ernie Els á 12.

Það var heitt í Dublin, Ohio í dag þegar síðasti hringurinn var spilaður í Memorial meistaramótinu. Þegar ég sá Byrd taka magnaðan örn á 7. holu hélt ég að hann myndi hafa þetta, enda var Tiger Woods nokkuð á eftir.
Ég sat síðan við 12. holu og horfði á Ernie Els, þegar “Tiger Roar” heyrðist frá þeirri 11. og það barst hratt á milli að Tiger hefði náð einhverju ótrúlegu höggi fyrir örn.
Eftir það virtist Tiger vera eini maðurinn í keppninni. Þar sem ég stóð við klúbbhúsið sá ég síðan Byrd klúðra 18 holunni illa og Ernie Els sömuleiðis meðan Tiger tók 18. holuna á þremur höggum og náði enn einum fugli dagsins.
Ég fann svolítið til með Michael Letzig í dag, spilafélaga Tigers. Það er sjálfsagt ekki auðvelt að spila þegar áhorfendur byrja að labba í burtu þegar þú átt eftir högg en spilafélagi þinn hefur lokið leik. Enda var þetta versti dagur Letzig í mótinu.
En hvað um það, góður dagur í Dublin, í 31 stigs hita og glampandi sól.

Þankar um skjaldarmerkið

Fyrir jól urðu nokkur skrif um meint tengsl landvættanna og guðspjallamannanna. Þar áttu Óli Gneisti og Þórhallur Heimisson í nokkrum skoðanaskiptum um lítt rökstudda en skemmtilega hugmynd Þórhalls um uppruna landvættanna og tengsl við Biblíusögur.

Óli benti réttilega á að fremur langsótt væri að segja ljón vera dreka og mannsmynd vera tröll, og það má vissulega taka undir þá gagnrýni á hugmyndir Þórhalls þó skemmtilegar séu. Hins vegar er gaman að segja frá því að nýlega rakst ég á írskt rit frá 8. öld (Book of Kells) þar sem guðspjallamennirnir eru málaðir sem “risi”, naut, dreki og fugl.

Það sem meira er, uppruni bókarinnar er tengdur komu skríns Columba til Kells, sem Víkingar reyndu síðan að taka yfir á 9. öld. Því er e.t.v. ekki algjörlega fráleitt að þessar ímyndir komi þaðan inn í norræna söguhefð. Þannig sé frásögn Heimskringlu um tilvonandi innrás Dana, og tilfærslan úr ljóni í dreka, ekki frá Snorra kominn heldur eldri og eigi rætur að rekja til Írlands, hugsanlega til innrásar Víkinga á Kells. Fyrir þessu hefi ég engar heimildir aðrar en myndir af guðspjallamönnunum úr Book of Kells og þá staðreynd að heimildir um innrásir á Ísland af hendi Víkinga höfum við fáar, en þeim mun fleiri tengdar Írum. 

Þannig sé saga Snorra um íslensku landvættirnar hugsanlega afbökuð írskt mýta um vernd guðspjallanna, sprottin úr samfélaginu í Kells.

Vissulega væri gaman að gera á þessu fræðilega rannsókn, leita uppi slíkar frásögur og e.t.v. lesa sér til um írska sögu, en þar sem ég les ekki keltísk mál, er upptekin við önnur fræði og hef enga sérstaka þörf að gefa Írum landvætti Íslands, þá læt ég staðar numið í bili.

Ég kaus Guðfríði Lilju

Í vefheimum hef ég á stundum verið sakaður um hægrimennsku og jafnvel verið af sumum verið talinn kristin öfgahægrimaður.

Mér þykir því rétt að taka fram að í kosningum til Alþingis 2009, kaus ég Vinstri græn og þar með Guðfríði Lilju í Suðvesturkjördæmi. Ég er stoltur og ánægður með þessa ákvörðun mína og viðtalið við Kolbrúnu Halldórsdóttur í gær, eða orð Steingríms um raunverulega stöðu Flugleiða hafa ekki haft nein áhrif á það stolt mitt, heldur þvert á móti. Stjórnmálamenn sem segja sannleikann, segja hug sinn þrátt fyrir að það sé “ekki hentugt” er það sem við þurfum núna. Þegar Katrín Jakobsdóttir svaraði kröfum um sumarlán með orðunum að það þyrfti að reikna það út og lofaði engu, eða þegar sama Katrín sagðist eiga von á skattahækkunum og launalækkunum, þá sýndi hún og sannaði hvernig stjórnmálamenn eiga að tala.

Glæpamenn og mútuþegar, sem telja að hagsmunir almennings séu minna virði en góð veiðiferð, eða það sé í lagi að þingmenn þiggi greiðslur frá fyrirtækjum fyrir að lána nafnið sitt á pappíra, er ekki fólk sem þarf til að stjórna landinu. Einstaklingar sem neita að gefa upp hagsmunatengsl sín, nema aðrir geri slíkt hið sama minna mig á stráka í Vatnaskógi, sem byrja vörn sína á orðunum “hann byrjaði” og bæta síðan við “ÞAÐ GERA ÞETTA ALLIR”. Slík viðbrögð eru ekki sæmandi einhverjum sem sækjast í leiðtogastöður, heldur eru viðbrögð aumingja og tuskudúkkna.

Það má vel vera að fjárhagur landsins versni, það má vel vera að við einangrumst enn frekar. En kjarkur til að standa upp fyrir skoðanir sínar er það dýrmætasta sem nokkur getur átt. Það er þess vegna sem ég kýs vinstri græn að þessu sinni.

Af hverju gengumst við við þessu?

Spurning Ingibjargar er röng eða alla vega ótímabær. Það er gagnslaust að glíma við af hverju þjóðin féll fyrir þessu sem heild, án þess fyrst að svara spurningunni af hverju við, bæði ég, Halldór Elías, og hún, Ingibjörg Sólrún tókum þátt í þessu.
Það er auðvelt að tala í alhæfingum um stóra hópa, en iðrunin og raunverulegt uppgjör felst í að ávarpa sjálfan sig.
Ingibjörg þarf að svara fyrir það hvers vegna hún flutti ræðurnar í Borgarnesi, hún þarf að svara fyrir sig persónulega hvers vegna henni þótti samstarf við Sjálfstæðisflokkinn spennandi kostur. Það er flótti frá veruleikanum að tala þar almennt um Samfylkinguna eða þjóðina sem heild.
Slíkt persónuuppgjör snýst ekki um dóm, heldur möguleikann á upprisu.

Hluti míns persónlega ávarps er hér.

Af hverju erum við ekki ofurvinsæl*?

Í tíma í Kristniboðsfræðum í dag afhenti kennarinn okkur grein eftir Michael Spencer, þar sem hann spáir mjög snöggum umskiptum í trúarlífi Bandaríkjamanna á næstu árum. Grein allrar athygli verð af ýmsum ástæðum. Ég ákvað því að kynna mér manninn frekar og heimsótti bloggið hans á www.internetmonk.com og rakst þar á aðra ekki síður áhugaverða grein.

*Þetta er ekki alveg orðrétt þýðing á heiti greinarinnar sem ég rakst á.