Author: Halldór Guðmundsson

1. Mósebók 9. kafli

Kaflinn byrjar á stefi sem við höfum séð fyrr. Flóðið markar nýtt upphaf. Ritstjórar 1. Mósebókar endurtaka blessun Guðs úr 1. kaflanum. “Verið frjósamir, fjölgið ykkur og fyllið jörðina.” Það er reyndar áhugavert að hér í 9. kaflanum er blessunin í karlkyni en hvorugkyni í 1. kaflanum (alla vega í íslensku þýðingunni frá 2007). Continue reading 1. Mósebók 9. kafli

1. Mósebók 8. kafli

Böðvar bendir réttilega á í athugasemd við 7. kaflann að nálgun mín á textanum er e.t.v. einhliða. Vissulega er hægt að sjá Nóa sögurnar sem áminningu um að illska mannsins geti orðið óbærileg fyrir Guð. Þannig má lesa sögurnar sem ákall um iðrun og yfirbót, kannski í svipuðum stíl og ræða Jónasar yfir Nínevubúum. Slíkur lestur var mér samt ekki ofarlega í huga, þegar ég las kaflann í gær.
—
En þá að 8. kaflanum. Þegar ég sé fréttamyndir frá flóðasvæðum, þegar ég sé myndir sem félagar mínir tóku á ströndinni í Jacmel, þar sem það leit út fyrir að vatnið væri að ganga á land fáeinum mínútum eftir skjálftann á Haiti, þá velti ég fyrir mér, hvaðan kemur allt þetta vatn og hvert fer það þegar flóðinu sjatnar. Continue reading 1. Mósebók 8. kafli

Ríkisábyrgðir og rangar þýðingar

Það er góð regla að hafa sig hægan þegar æsingurinn stendur sem hæst. Mig langaði samt að halda því til haga hér að fullyrðing um að ríkinu sé ekki heimilt að gangast í ábyrgðir fyrir innistæðutryggingasjóði er byggð á rangri þýðingu úr ensku. Ríkinu er óheimilt að gangast í ábyrgðir fyrir einstakar lánastofnanir eða banka skv. setningunni sem oft er vísað til af “nei”-fólki.

Hins vegar á þessi setning ekki við um tryggingasjóðinn sem Icesave málið snýst víst um. Enda er það þekkt í Evrópu að ríkið eða Seðlabankar séu í ábyrgðum fyrir tryggingasjóðina. Til að útskýra í hverju munurinn á þessu tvennu felst, þá er ríkinu óheimilt að veita einni ákveðinni lánastofnun fyrirgreiðslu í formi ríkisábyrgða, enda getur slíkt leitt til mismununar, sbr. gagnrýni íslensku bankanna fyrir hrun á Íbúðalánasjóð. Hins vegar er ekkert sem segir að ríkið geti ekki staðið á bak við tryggingasjóð sem tryggir jafnræði á markaði.

1. Mósebók 6. kafli

Það er erfitt að fullyrða um gamla texta, en þegar ég les fyrsta hlutann hér í 6. kafla velti ég fyrir mér, hvort hér sé um einhvers konar tilraun skrifara til að tengja ýmsar guðshugmyndir fornaldar inn í heildarmynd YHWH, þannig séu vísanir í glæsilega guðasyni og risa hugsanlega tilvísanir til goðsagna Grikkja. Þannig séu þessi vers einhvers konar “spin” á handriti kvikmyndarinnar Thor sem er væntanleg í kvikmyndahús nú í sumar. Nú veit ég ekki, en minnir að það hafi verið einhverjar aðrar skýringar nærtækari þegar ég stúderaði textann. En hvað um það. Continue reading 1. Mósebók 6. kafli

1. Mósebók 5. kafli

Nú er komið að fyrstu ættartölu Biblíunnar og það vekur athygli að allir urðu þeir fremur gamlir sem nefndir eru. Ég hef alltaf verið skotinn í hugmyndinni að talan sem nefnd sé, eigi við mánuði (tungl) en ekki ár (sól). Það hins vegar gengur vart upp þegar haft er í huga að þá var Kenan um 6,5 árs þegar hann átti sitt fyrsta barn. Continue reading 1. Mósebók 5. kafli

1. Mósebók 4. kafli

Sagan af Kain og Abel er margþætt. Á persónulegum nótum lýsir hún, öfund og ólund, glímir við reiði, sorg og eftirsjá. En hún er líka saga um spennu á milli akuryrkjusamfélaga með fasta búsetu og hirðingjasamfélaga. Ef til vill á sagan uppruna sinn í akuryrkjusamfélagi með léleg landgæði, sem hrekst frá einum stað á annan. Hugsanlega er hér um að ræða réttlætingu á því að til séu landlaus samfélög. Síðari hluti kaflans gerir síðan grein fyrir tilvist margvíslegra menningarhópa í frjósama hálfmánanum, þar sem í senn er gerð grein fyrir sérkennum þeirra og minnt á að þau eiga sér sameiginlegan uppruna.

Skapaði Guð illgresið?

Innlegg á KSS fundi 2004. Textinn hefur verið lítillega lagfærður með tilliti til málfars og þroska.

Drottinn Guð kallaði á manninn og sagði við hann: Hvar ertu?
Hann svaraði: Ég heyrði til þín í aldingarðinum og varð hræddur, af því að ég er nakinn, og ég faldi mig.
En Guð mælti: Hver hefir sagt þér, að þú værir nakinn? Hefir þú etið af trénu, sem ég bannaði þér að eta af?
Þá svaraði maðurinn: Konan, sem þú gafst mér til sambúðar, hún gaf mér af trénu, og ég át.
Þá sagði Drottinn Guð við konuna: Hvað hefir þú gjört?
Og konan svaraði: Höggormurinn tældi mig, svo að ég át.

Continue reading Skapaði Guð illgresið?

1. Mósebók 3. kafli

Adam var ekki lengi í Paradís. Tími sakleysisins entist ekki lengi, frásagan sem hefst í 2. kaflanum kynnir til sögunnar blygðun og skömm, vitneskjuna um gott og illt. Guð er hér eins og í síðasta kafla í nánu samneyti við mannkyn. Tilraun Guðs til að vernda mannkyn frá veruleikanum mistekst, og e.t.v. kallast sagan á við söguna um Búdda og tilraunir föður hans til að halda honum frá eymdinni og óréttlætinu. Continue reading 1. Mósebók 3. kafli

1. Mósebók 2. kafli

(Frá 5. versi)

Sköpunarsaga annars kaflans segir frá Guði sem er virkur þátttakandi. Sköpunarverkinu er fundin staður í Frjósama hálfmánanum. Lífið í aldingarðinum er ljúft líf, maðurinn virðist lifa í sátt við sköpunarverkið. Textanum virðist ætlað að réttlæta mismunandi stöðu karla og kvenna, með tilvísun til þess að maðurinn kom fyrst og konunni var fyrst og fremst sköpuð sem meðhjálpari. Misvægi milli karla og kvenna er þó ekki algjört í textanum, þar sem það virðist gert ráð fyrir að karlar yfirgefi sína fjölskyldu og gangi til liðs við fjölskyldu konu sinnar við giftingu. Þannig er það stórfjölskylda konunnar sem er ráðandi en ekki karlsins. Þessa nálgun á ráðandi þætti fjölskyldu konunnar má sjá í samskiptum Bóasar við Rut og Naómi í Rutarbók, þó hún sé ekki til staðar í fyrri hluta þeirrar bókar.

Í lok 2. kaflans lesum við að í heimi aldingarðsins hafi blygðun ekki verið til. Allt var gott og fallegt.

1. Mósebók 1. kafli

(Hér horfi ég til 1. Mós 1.1-2.4)

1. Mósebók hefst á helgihaldstexta. Texta sem líkast til hefur mótast í helgihaldinu, þar sem lesari fer með texta sem lýsir mögnuðu sköpunarverki Guðs og þátttakendur í helgihaldinu svara. Ýmist með orðunum: “Það var kvöld, það varð morgun …” eða “Og Guð sá að það var gott.” Continue reading 1. Mósebók 1. kafli

Leadership models

Laura Wacker Stern writes on Duke Divinity Call & Response Blog about Struggling with leadership “effectiveness”.

The leadership models recommend constant evaluation in order to measure the “success” of an event, sermon series, or outreach ministry. From formal congregational surveys to first-time visitor interviews, we are encouraged to build accountability structures into our day-to-day church operations. Such evaluations alone are certainly understandable, yet they can create a narrow, data-driven measurement of success. Increased participation in worship, new professions of faith, and additions to the membership rolls disproportionately define a congregation’s faithfulness to the Gospel.

Að lesa flókna texta

Næsta rit Biblíunnar sem ég ætla að blogga er Genesis eða 1. Mósebók. Það er líklega flóknasta rit Biblíunnar fyrir margar sakir. Ritið er ofið saman úr margvíslegum textum frá mismunandi tímum, sem margir höfðu varðveist í munnlegri geymd jafnvel um aldir. Það eru margar leiðir til að greiða ritið í sundur, sú þekktasta er að greina ritið í J, E og P þræði. J stendur fyrir Jahve eða öllu heldur YHWH, Guð Ísraelsmanna sem gengur úti í kvöldsvalanum í Eden. E stendur fyrir Elohim, Guð alsherjar sem skapar allt og hefur tilhneigingu til að horfa á heiminn úr fjarlægð, Guð sem Bette Midler syngur um í laginu “From a Distance.” Loks stendur P fyrir texta sem eiga líkast til uppruna sinn hjá prestastétt gyðinga í herleiðingunni í Babylóníu. Continue reading Að lesa flókna texta

Óbadía

Óbadía er sár og reiður. Edómitar notfærðu sér varnarleysi íbúa Júdeu. Ekki nóg með að þeir létu hjá líða að koma til aðstoðar, þeir mættu á staðinn og rændu því sem eftir stóð. Sýn Óbadía fordæmir siðleysið, minnir á að jafnvel í stríði milli þjóða þurfi að gilda ákveðnar reglur. Þannig sé herfang ekki meira en sigurvegarinn þarfnast, það sé skylda sigurvegarans að eftirláta eitthvað til viðurværis þess sigraða. Continue reading Óbadía

Jóhannesarguðspjall 20. kafli

Jæja, það er ekki nóg með að Pétur sé yfirleitt úti á þekju. Hann hleypur líka hægar en lærisveinninn sem Jesús elskaði. Hversu mikið “diss” er það að koma því að í mestseldu bók heims að félagi þinn hlaupi hægar en þú. Ef ég hef haft minnstu efasemdir um að lærisveinninn sem Jesús elskaði hafi komið að ritun Jóhannesarguðspjalls, þá eru þær efasemdir ekki lengur til staðar. Vá, þú ert að fara að tala um upprisu Jesú Krists, stærsta viðburð sögunnar og byrjar á því að tala um að þú hlaupir hraðar en félagi þinn Pétur. Djíí, ég verð að segja að þetta toppar eiginlega allt, nema kannski þá upprisuna sjálfa. Continue reading Jóhannesarguðspjall 20. kafli

Jóhannesarguðspjall 18. kafli

Pétur fær svolítið harkalega útreið í Jóhannesarguðspjalli. Hann gengur ekki í takt, virðist óstöðugur og framkvæmir áður en hann hugsar. Ég velti fyrir mér hvert samband höfundar Jóhannesarguðspjalls var við Pétur. Ef til vill er skorturinn á einingunni sem talað er um í 17. kaflanum sjáanleg í spennunni milli þeirra tveggja. Continue reading Jóhannesarguðspjall 18. kafli

Hvað er sannleikur?

Prédikun upphaflega flutt í Hjallakirkju í Kópavogi í september 1998.

Lokum augunum og reynum að sjá fyrir okkar lítið myndbrot. það er snemma morguns, við stöndum í stórum, tignarlegum salarkynnum þar sem ekkert virðist hafa verið sparað til að gera allt sem glæsilegast. Continue reading Hvað er sannleikur?