Ég var að setjast niður í vinnunni, nýkomin af morgunverðarfundi á Grand Hótel um siðferði í íslensku viðskiptalífi. Glíman, SA og Verslunarráð héldu fundinn og ég hafði væntingar um spennandi þanka.
Vonbrigði mín voru nokkur. Halldór Reynisson var með almennt spjall, ég saknaði guðfræðinnar og fannst nálgunin helst til yfirborðskennd. Hann endaði reyndar á ágætum fullyrðingum um vellíðan einstaklingsins sem voru áhugaverðar, en ekkert útskýrðar eða rökstuddar. Halldór hefði þurft að færa hörkuna og kraftinn sem hann beitir í fótboltanum í þetta erindi. Annars var tvennt í hans erindi sem vakti athygli mína. Annars vegar þegar hann talaði um eiganda Landsbankans og hins vegar þegar hann talaði um mismunandi markmið í bráð og lengd. Ég staldra við þessa punkta síðar.
Gylfi Magnússon var með flott lúkk á glærunum sínum, notaði reyndar stórmerkilega glærutækni – það var meiri texti á glærunum en hann flutti. Innleggið hans var annars áhugavert og gott, en það eina sem ég man er staggl hans um að síðar í dag verði mun ítarlegra innlegg birt á vef Glímunnar. Hann sýndi fram á merkilegan sannleika sem ég lærði á ræðunámskeiði hjá Málfundarfélaginu Framtíðinni, ef þú afsakar þig stöðugt í pontu, tekur enginn eftir því sem þú segir.
Loks var mættur aðjúnkt úr HR. Hann hélt sig vera að tala við 20 ára krakka nýskriðna úr menntaskóla, og ákvað því að byrja mál sitt með myndaglærum. Textinn hans var hins vegar ekki nægilega undirbúinn, hann endurtók sig aftur og aftur og það sem meira var. Hann gerði enga grein fyrir því t.d. hversu hátt svarhlutfallið var í könnuninni sem hann kynnti. Þannig varð tölfræðin hans ekkert annað en tölur á blaði, sem sögðu ekki neitt.
Hvað pallborðið varðaði reyndist það almennt snakk. Guðfinna í HR talaði um mikilvægi þess að fyrirtæki kæmu meira inn í skólastarf, allt frá grunnskóla – eins og í Ameríku, enda væri siðferði ekki kennt eftir 5 ára aldur nema sumt. Seðlabankastjóri varaði við því að við greindum siðferði upp í mismunandi þætti. Siðferði væri siðferði og engin ástæða til að tala um viðskiptasiðferði, fjölskyldusiðferði eða hvað annað siðferði sem er. Benedikt Jóhannsson lenti eins og áður í mótsögn við sjálfan sig þegar kom að fjölmiðlum. Hann lagði áherslu á að á fullkomnum markaði virkaði ósýnilega höndin. Á sama tíma talaði hann um að fjölmiðlar hefðu mikil völd og þyrftu að fara með þau af varkárni, þar mættu ekki gróðasjónarmið ráða ríkjum.
E.t.v. sé ég nýja fleti á fundinum þegar textinn kemur á síðu Glímunnar síðar í dag, en þangað til var þetta lítið spennandi spjall um ekkert. Enda má sjá af krítíkinni að hún snýst meira um umgjörð en innihald.
Ég var greinilega í betra skapi en þú í morgun, enda var morgunverðurinn vel útilátinn! 😉
Hvernig stendur á því að það er Guðfræðingur en ekki siðfræðingur sem heldur erindi á svona ráðstefnu?
Nákvæmlega! Hvað kemur trú á yfirnátturlegar verur siðferði í viðskiptum við? Þið verðið að fara að hætta að troða ykkur svona, með allt ykkar fúsk, framfyrir fagfólk á öllum sviðum.
Birgir, það voru einfaldlega guðfræðingar sem tóku þátt í að skipuleggja ráðstefnuna. Þessar fúskfullyrðingar þínar Birgir eru dónalegar. Það að þú skulir voga þér að halda fram að allir guðfræðingar séu fúskarar og ófaglegir er vægt til orða tekið þreytandi. Það að vera guðfræðingur eða stúdera guðfræði hefur ekkert að gera með trú á yfirnátturulega hluti. Það er á engan hátt samasemmerki milli trúar og guðfræði. Meðan þú skilur þetta ekki, þá er ekki von að menn endist í samtali við þig.
Ertu að segja að guðfræðingur, sem stúderað hefur reglu- og umbunarsiðferði kristinnar trúar, hafi fræðilega getu til jafns við siðfræðing að fjalla um siðferði í viðskiptum? Hvernig má það vera?
Þetta er raunar ein spaugilegasta setning sem ég hef lengi séð. Fjallar guðfræðin ekki um trú á yfirnátturlegar verur? Og ég sem hélt að hún væri sérhönnuð fræðigrein í einmitt trú manna á yfirnáttúrlegar verur og þau siðaboð sem menn telja sig hafa frá guðum sínum. En kannski er ég þarna að tala um almenna trúarbragðafræði. Guðfræðin er nefnilega sérhæfing í því er varðar kristna trú sérstaklega í þessum efnum. Fúskið felst í því að guðfræðingar þykjast vera eitthvert átorítet í siðferðis- og siðfræðilegu tilliti, með þetta úrelta Biblíusiðferði eitt að vopni. Látið fagmönnunum þetta eftir.
Af hverju er orðið þá samsett úr orðunum “guð” og “fræði”? Ertu kannski ekki að skilja að guðinn þinn er alveg rosaleg yfirnáttúrulegur :).
Já, Birgir, góður guðfræðingur sem hefur sérhæft sig í siðfræði er alsendis jafnfær og siðfræðingur til að velta upp spurningum um siðferði í viðskiptum. Ástæðan er einföld, guðfræðingar leggja stund m.a. á siðfræðinám á Háskólastigi, þar sem veruleikanum og forsendum hans er velt upp m.a. þegar kemur að siðferðislegum spurningum. Við þennan raunveruleika er glímt með þekktum tólum margvíslegra fræðigreina. Margir af þekktum kennimönnum á sviði siðfræði (sem tengist samfélagsheildum og fyrirtækjum) hafa einmitt bakgrunn í guðfræði, s.s. Reinhold Niebuhr og James M. Childs svo tveir séu nefndir á síðustu 100 árum.
Halldór Reynisson er með framhaldsnám í siðfræði við bandarískan háskóla og valdi siðfræði sem sérsvið í guðfræðideildinni. Þá er siðfræði eitt helsta námið innan guðsfræðinnar. Ef einhverjir íslenskir menntamenn standa undir nafni sem siðfræðingar þá eru það teologarnir. Dæmigert fyrir ykkur “trúleysingjana” að gera athugasemd um þetta en ekki um inntakið. Hvað finnst ykkur t.d. um það sem seðlabankastjóri varaði við: að greinda siðferði upp í mismunandi þætti; viðskiptasiðferði, fjölskyldusiðferði eða eitthvað annað siðferði? Það er nefnilega alltaf verið að gefa bröskurunum frípassa á að svindla – og kirkjunnar fólk tekur þátt í því. Það ber að gagnrýna.
Svo ég geri orð mín skýrari fyrir þá sem hafa ánægju af að snúa út úr. Guðfræði er stúdía um trú og trúarkenningar. Það er ekki á neinn hátt forsenda guðfræðistúdíu að hafa trú á yfirnáttúrulega hluti, játast einu eða öðru kenningarkerfi eða þurfa að sjá heiminn í því ljósi. Þetta var hægt að lesa úr fyrra svari mínu en bæði nágranni minn Darri og Birgir sjá að sjálfsögðu ástæðu til að miskilja sér til ánægju.
Fyrst guðfræðinámið er svona ofboðslega laust við alla yfirnáttúru, segðu mér þá hvernig stendur þá á því að stór hluti útskrifaðra guðfræðinga vinnur við að sannfæra börn og fullorðna um tilvist guðs þess sem lýst er í biblíunni? Ef ég er að misskilja eitthvað máttu vinsamlegast benda mér á það, því það geri ég aldrei með ánægju.
Ástæðan er líklega einfaldlega sú að trúað fólk er líklega stór hluti þeirra sem hafa áhuga á að stúdera guðfræði. Þekking á guðfræði er líka góður grunnur fyrir trúfræðslu.
Ok, svo Halldór Reynisson er þá sprengmenntaður í siðfræði eftir allt saman. Það hefur þáa bara ekki komið nógu skýrt fram þarna. Af hverju var hann ekki auglýstur sem siðfræðingur í þessu samhengi? Hvað kemur það málinu við að hann starfar nú um stundir sem verkefnisstjóri hjá Biskupsstofu? En ég tek þá til baka orð mín um fúsk í þessu tilfelli. En það breytir því ekki að alls staðar eru prestar, djáknar og guðfræðingar að ota sínum tota þar sem þeir eiga ekkert faglegt erindi. En það er efni í aðra umræðu.
Nú er það? Guðfræðingarnir en ekki siðfræðingarnir? Hvernig færðu það út? Er það Biblíusiðferðið sem gerir gæfumuninn?
Alhæfingar eru alltaf óþolandi alls staðar. :-{
Þeir segja það sumir að þegar PPT fer af stað hrynur IQ um 20 stig að meðaltali af viðstöddum, eins og sannast af færslu þinni. Samhryggist.
„Alhæfingar eru alltaf óþolandi alls staðar.“ Í háskólanum ytra var alhæfingaþráin kölluð land mjólkur og hunangs og þótti aldrei mikilvægt innlegg í umræðu ólíkra hópa nema til þess að brjóta alhæfinguna upp eins og aðra fordóma. Hefði gjarnan viljað ræða ráðstefnuna en verð að játa að mér finnst umhverfið á annál afar óhentugt fyrir alvörugefnar samræður vegna nærveru hinna fullyrðingaglöðu og eins vegna skyndibitalögmálsins. En það verður örugglega hægt að vinna út frá og með punktana sem fyrirlesararnir og pallborðið fjölluðu um annars staðar. Tek fram að Glíman átti hugmyndina og fékk hina til liðs við sig…því var ekki öfugt farið.
Sæll Birgir! Ég ýki kannski aðeins um að staðan sé þessi í dag. En hún var það í den. Lengi vel fór lang mesta kennslan í siðfræði fram í guðfræðideildinni. Siðfræðikennsla innan heimspekinnar var næsta lítil lengi vel. Nú mun þetta hafa lagast eitthvað með tilkomu Vilhjálms Árnasonar í prófessorsstól án þess að ég viti það nákvæmlega. Vegna þessa kenndi lengstaf prestlærður maður siðfræði í Hjúkrunarskólanum svo dæmi sé tekið. En fyrst þið teljið guðfræðina ekki vera akademíska grein, af hverju berjist þið þá ekki fyrir því að hún verði útilokuð frá háskólastiginu?
Tja, hver veit nema það sé á dagskrá. Slagorðið verður þá væntanlega „í Iðnskólann með guðfræðina!“ 😉 En ætli sé ekki rétt að ég dragi mig í hlé og gefi prímadonnunni Gunný speis fyrir vænghafið. Hún getur nefnilega ALDREI tjáð sig hér því við erum ALLTAF fyrir henni, auk þess að vera ALLTAF ómálefnalegir og ruddalegir, eða hvað?
Frekar í einkaskóla, reknum af þjóðkirkjunni eins og gert er í Svíþjóð! Reyndar er það ekki guðfræðin sem slík heldur prestmenntunin sem er alveg óháð háskólakerfinu ytra. Hins vegar er það alveg rétt hjá ykkur trúleysingjunum að orðið “guðfræði” felur í sér fræðilega mótsögn. Því reyndu menn í Lundi að fá nafninu á deildinni breytt, úr teologíu í religionsvetenskap, en tókst ekki. Þessi umræða ykkar er því alls ekki eins galin og virðist í fljótu bragði. Framsetningin mætti hins vegar vera málefnalegri.
Ég held að það sé mjög mikilvægt að guðfræðideild HÍ losi sig við prestaskólastimpilinn og jafn mikilvægt fyrir kirkjuna að bera ábyrgð á kennslu sinna starfsmanna sjálf. Þetta tvennt er einfaldlega sinn hvor hluturinn.
Hvaða merkingu leggurðu í orðið málefnalegur? En ég er semsagt sammála ykkur þarna. Guðfræðideildin á ekki að vera einhver lútherskur prestaskóli. En ef þeim hluta námsins verður varpað burt, hvað er þá eftir? Verður þessu námi stætt á að bera uppi heila deild? Verður ekki að fella þetta undir heimspekideild eða félagsvísindadeild? Guðfræðiskor? Eða kannski frekar trúarbragðaskor?
Það er auðvitað margoft búið að benda þér á þetta, Birgir, þar á meðal hér í þessari færslu (af Ella og fl.). Ég skal reyna að segja þér hvað er ekki málefnalegt með því að vísa í þín eigin orð um “fúsk”, “ota sínum tota”, guðfræði sem “trú á yfirnáttúrulegar verur”, siðfræði kristninnar sem “reglu- og umbunarsiðferði” og “úreld biblíusiðferði”. En ef ég held áfram með Lund, þá er guðfræðideildin þar hluti af húmanísku deildinni, Institut för Humaniora och teologi, en þó sér stofnun enn sem komið er. Þetta má vel gera hér líka og kalla “trúarbragðaskor” eins og þú bendir á, eða -deild (stofnun) eins og menn vildu ytra. Síðasta innlegg þitt hér að ofan er dæmi um málefnalega umræðu ;-))
Bara svona til að fá það á hreint, er guð sá sem þið annálaritarar trúið á, ekki yfirnáttúruleg vera? Hvers vegna í ósköpunum þarf guðinn ykkar að vera til í raun og veru svo að þið fylgið siðferði biblíunnar? Er siðferðið ekki nógu gott bara eitt og sér? Þurfiði kannski einhverskonar umbun?
Það sagði ég aldrei. Guðfræðin er grein UM trú á yfirnáttúrlegar verur. Ég hef alla tíð áttað mig á því að þessi deild er ekki kirkja. Það að vera málefnalegur felst í því að halda sig við málefnin, en drepa þeim ekki á dreif með Red Herring eða Ad hominem. Rökvillur draga líka úr málefnaleika upp að einhverju marki, sér í lagi ef þeim er beitt viljandi. Hið eina sem hugsanlega gæti verið ómálefnalegt hjá mér í þessari umræðu er alhæfingin góða sem Halldór Elías hnaut svo fallega um. Þar vantar rökstuðning. Ég skal bæta úr því með grein á Vantrú innan tíðar. Darri spyr hvers vegna í ósköpunum guðinn ykkar þurfi að vera til svo að siðferði Biblíunnar sé fylgt. Ég geng lengra og spyr af hverju það er svo mikilvægt að fylgja því úldna (úbbs, ég og mínar kjarnyrtu setningar :)) siðferði, í stað þess að taka fegins hendi þróaðri nútímaútgáfur siðferðis.
Fyrir það fyrsta Darri. Annálaritarar eru ekki allir trúaðir. Í öðru lagi sá Guð sem ég persónulega trúi á er sjálfsagt það sem þið kallið yfirnáttúruleg vera, þó ég sjálfur myndi ekki nota slíkt orðfæri. Í þriðja lagi, þá er að sjálfsögðu til guðlaust siðferði og án nokkurs vafa hægt að lifa göfugu lífi án guðs/guða. Ýmislegt í mínu atferli byggir á félagslegum raunveruleika mínum en ekki boðum Guðs. Annars myndi ég kjósa að þessi umræða yrði færð yfir á vantrúarvefinn, enda var hugmyndin hér í upphafi að ræða siðferði í viðskiptum, en ekki Biblíusiðferði, þó þarna þurfi ekki að vera andstæður.
Birgir. Ég ætlaði nú ekki að fara að rekja umræðan hér að ofan en get svo sem gert það. Matti kom með spurninguna hvernig stæði á því að það var “Guðfræðingur” en ekki siðfræðingur sem hélt erindi á ráðstefnunni. Þú bætir við: “Nákvæmlega! Hvað kemur trú á yfirnáttúrulegar verur siðferði í viðskiptum við?” Nú segist þú aldrei hafa sagt það. Fyrir það fyrsta byggist guðfræðin ekki á trú á “yfirnáttúrulegar verur” og er heldur ekki fræðigrein um slík fyrirbæri. Kristin trú er trú á eina “veru” ekki margar og yfirleitt ekki talað um Guð sem yfirnáttúrulegan. Guðfræðin fjallar ekki um álfa, tröll og drauga, fljúgandi furðuhluti, andaverur í himingeimnum osfrv. þó svo að parasálarfræði hafi eitt sinn verið kennd sem kúrs í deildinni. Siðfræðinni er skipt upp í náttúrulega siðfræði og kristna siðfræði, þ.e. sú siðfræði sem “skrifuð er á hjörtu mannanna” annars vegar (almenn siðfræði) og hins vegar siðaboðskap Jesú frá Nasaret. Að tala um þann boðskap sem úldin er ekki málefn
Guðir eru í nákvæmlega sama flokki og álfar, tröll, draugar, fljúgandi furðuhlutir, andaverur í himingeimnum, þ.e.a.s. í flokki hindurvitna. Fyrst þú ert ekki sammála þá vinsamlegast færðu rök fyrir skoðun þinni.
Skrítið, maður les skeyti frá Darra á yfirlitinu en svo er það ekki hér á sjálfri skeytasíðunni. En af hverju ætti ég að færa rök á móti fullyrðingu hjá þér Darri, sem á engan hátt er rökstudd af þinni hálfu? Rökstuddu fyrst þína fullyrðingu og ég skal sjá til hvort ég nenni að svara því og þá með rökum!
Eru fleiri hérna en Torfi sem sjá guði (þá væntanlega flesta ef ekki alla guði mannkyns) sem fullkomlega náttúrulegar verur? ps. hindurvitni
Góður Darri, málefnalegur og rökvís!! Bentu mér á hvar ég sá “guði … sem fullkomlega náttúrulegar verur”. Hvernig væri að reyna að komast af málfundastigi menntaskólans?
Ok. Ef guð framkvæmir yfirnáttúrulega hluti, lætur t.d. son sinn rísa upp frá dauðum, þá er hann yfirnáttúrulegur. Ef hann er ekki gæddur yfirnáttúrulegum hæfileikum þá er hann væntanlega fullkomlega náttúrulegur eins og ég og þú.
Torfi, mér þætti gaman að heyra þig segja (eða sjá þig skrifa) að sá guð sem þú trúir á sé engan vegin yfirnáttúrulegur. Þá verður nú lítið eftir af blessuðu krílinu, hvað þá biblíunni 🙂
Hvaða vitleysa! Ég kannast fullkomlega við að hafa sagt þetta, en þið Halldór eruð ef til vill eitthvað að misskilja hvað þarna er átt við. Þegar ég spyr hvað trú á yfirnáttúrlegar verur komi siðferði í viðskiptum við er ég að vísa til þess að guðfræði snýst um þessa trú. Ég er ekki að segja að hún gangi út á að trúa þessu, heldur fjallar hún um slíka trú. Er það ekki ljóst? Kannski ekki, ég sé að þú segir:
Furðulegt tilsvar. Guð er semsagt ekki yfirnáttúrlegur lengur. Er hann þá náttúrlegur – hluti af náttúrunni sem hann sjálfur skóp?
Samt getur hann breytt náttúrulögmálunum eftir eigin hentugleikum, látið sölina stöðvast á himni og menn rísa upp frá dauðum. Ef yfirnáttúruvera á við um einhverja veru þá er það hann. Þetta fitl hans með náttúrulögmálin eru fín rök fyrir þessu. Hann er yfir náttúrulögmálin hafinn – yfir-náttúru-vera. Nú þú. Rökstyddu það að guðinn þinn sé ekki yfirnáttúrlegur.
Halldór, höldum þessu aðeins áfram hér. Ég vil fá svar við því hvernig fræðigrein um trú á yfirnáttúruverur eigi að vera betur til þess fallin að fjalla um viðskiptasiðferði en sjálf siðfræðin.
Það hefur enginn talað um að guðfræðingur sé betur til þess fallinn, nema auðvitað þú.
Enginn?:
Er sú siðfræði sem kennd er í guðfræðinni jafngild þeirri sem kennd er í heimspekideild? Er raunverulega hægt að ganga úr frá því að guðfræðingur sé jafnvel að sér í þessu og sá sem í heimspekideild hefur sérhæft sig í siðfræði?
Það hljómar a.m.k. ekki mjög sannfærandi í ljósi þess að sumir guðfræðingar sem hér hafa talað virðast (eða virtust í það minnsta til að byrja með) álíta að trúleysi væri jafngilt siðleysi. Ég nefni Binna og Þorkel sem dæmi, en að auki minni ég á orð biskups Íslands sem einmitt fór í gegnum þessa sömu deild. Þetta bendir til þess að sú siðfræði sem teólógar nema sé stórfelldlega lituð af trúarþvaðri.
Darri, ég verð því miður að hryggja þig með skemmtunina. En af hverju kallar þú guð “kríli”? Er það til að geta dáðst að fyndninni í sjálfum þér, svona gaman að “guðlasta”, eða dæmi um hve þú ert mikill en allt annað smátt?
Birgir, ég fullyrði að nám í siðfræði í guðfræðideildum almennt er engu síðra en í heimspekideildum og ég ítreka almennt talað. Það að viðskiptafræðingur sé lélegur í bókhaldi eða byggingarverkfræðingur hanni loftglugga sem lekur merkir ekki að nám í viðskiptafræði eða verkfræði sé lélegt.
Hmm, svo ert þú að hnýta í málefnaleika annarra?
(Ég var að svara þessu nýjasta frá Torfa en ekki þér Halldór).
Þú ert semsagt að segja að Þorkell, biskup og Binni hafi bara sofið í siðfræðitímunum? 🙂
Fyrirgefðu að ég skuli hafa kallað guðinn þinn kríli, mér sýnist bara sem svo að þegar Guð er sviptur öllum yfirnáttúrulegum eiginleikum standi eftir í grófum dráttum persónugerving á náttúrunni. En ég endurtek
Já, sýnist þér það? Mér sýnist þú nú kalla hann blessað kríli áður en yfirnáttúrulegheitin eru svipt af honum :”Þá verður nú lítið eftir af blessuðu krílinu”. Ég endurtek: því miður verð ég að svíkja þig um skemmtunina.
Mér sýnist þú vera tregur við að viðurkenna að Guð er yfirnáttúrulegur í þínum huga. Samt segirðu eftirfarandi
Eru heilagur andi, sonurinn og faðirinn þrjár mismunandi hliðar á sama fyrirbærinu?
Halldór, ef áherslan í siðfræðinni í Guðfræðideildum er á kristilegt siðferði og trú sem forsendur siðferðis, sem mér sýnist miðað við málflutning margra trúleysingja, þá er það síðra – almennt talað. Þegar lesið er yfir kennsluskrá HÍ má ljóst að vera í Guðfreiðideildinni er ekki kennt Siðfræði heldur kristileg Siðfræði. Það er ekki sama fyrirbærið.
Svo ég svari nú fyrir Halldór þá efast ég um að þetta sé rétt hjá þér Binni um siðfræðikennsluna í guðfræðideildinni. Lengi hefur það verið til móðs meðal guðfræðinga að forðast að tala um “kristna” siðfræði, en tala frekar um almenna siðfræði eða “human etik”. Sumir ganga svo langt að halda fram að sérstök kristin siðfræði sé ekki til, aðeins sammannleg (Lögstrup, Wingren osfrv). Bókin sem kennd er þar nú að ég held, heitir á frummálinu Teologisk etik, sem er annað en kristin siðfræði. Enda eru höfundarnir báðir það sem má kalla “sköpunarguðfræðinga”, sem leggja áherslu á það sem er sammannlegt, ekki á hið sértæka (kristna). Mér finnst þetta reyndar rangt, því kristin siðfræði er einstök í sinni röð og á engan hátt úldin, heldur sífellt fersk og mjög svo byltingarkennd.
Bíddu, missti ég af einhverju? 😉
Matti, ég sé ekki betur á Kennsluskrá HÍ að kennd sé í dag Guðfræðileg siðfræði, m.a. siðfræði sem byggir á hugmyndum fólks um tilvist guðs. Að sjálfsögðu er þó inngangurinn fólgin í almennri nálgun að siðfræðikenningum og stór hluti námsins felst í gagnrýni á viðteknar kenningar og aðferðir. Þannig er einfaldlega akademískt nám. Ef leitað er á síðum háskólans er ljóst að áhersla á siðfræði í guðfræðideildinni er mun sterkari en t.d. heimspekideild og ólíku saman að jafna námsframboði á sviði siðfræði í þessum tveimur deildum. Niðurstaðan verður því alltaf þessi. Fordómar ykkar vantrúarsinna í garð guðfræðideildarinnar koma í veg fyrir að þið getið tekið þátt í alvarlegri umræðu.
Ég ætla ekki að halda því fram að kennarar guðfræðideildarinnar séu allir hlutlausir eða skoðanalausir. Ekki fremur en hvaða akademiker sem er. Það að ég hafi stúderað Sögu stjórnmálakenninga hjá Hannesi Hólmsteini í HÍ gerir mig ekki að Sjálfstæðismanni svo dæmi sé tekið. Meðan þið skiljið ekki að rannsóknir á trúartextum, trúarlífi, atferli við ritúöl, hugmyndaheimi fyrri tíðar, hugmyndum fólks um guð og félagsgerð trúfélaga svo örfá dæmi séu tekin eru alvöru hugvísindi en ekki aðeins leikur að hindurvitnum, þá er ekki von að þið náið langt með málflutning ykkar hér. Það er nefnilega staðreynd að þessir þættir sem eru til rannsóknar í guðfræði hafa haft og hafa enn mikil áhrif á daglegt líf og starf fólks. Þið sem áhugafólk um trúmál og í þörf ykkar fyrir að berjast gegn hindurvitnum ættuð mikið fremur að fagna slíkum rannsóknum. En, nei þið nefnilega vitið að þetta er bull þannig að það þarf ekkert að velta fyrir sér hvaða áhrif það hefur á fólk.
Vill Halldór kannski útskýra fyrir okkur hvernig kennimannleg guðfræði (starfsmenntun presta) er fræðigrein?
Er ekki snjallt að kíkja á hvað guðfræðideildin hefur að segja um siðfræði Þetta er sérstaklega áhugavert:
Guðfræðileg rök í siðfræði? Hvað er nú það?
Kennimannleg guðfræði er ekki sama og starfsþjálfun presta, þó því miður séu námskeið í guðfræðideildinni sem eru minni guðfræði og meiri starfsþjálfun. Þú getur lesið þér til um kennimannlega guðfræði hér. Hvað varðar guðfræðileg rök, þá er átt við að með tilvísun til trúfræði og skilnings trúaðra á veruleikanum eru færð rök fyrir að kristnir menn beri ábyrgð. Það hlýtur að vera ein af grundvallarforsendum allrar siðfræði að leita að ástæðum þess að fólk viðhefur gott siðferði eða ekki. Hér er einfaldlega horft til þess hvernig guðfræði mótar siðferði fólks.
Vef Guðfræðideildar er að finna á vefslóðinni http://www.gudfraedi.hi.is. Þessi síða sem þú vísar á þarna er einungis hugmynd að útliti vefs fyrir deildina (sem ekkert varð svo út). Réttar vísanir eru því: siðfræði, kennimannleg guðfræði. Annars verð ég að taka undir með Ella og segja sjálfur að mér virðist þessi gagnrýni yfirborðskennd og byggð á mikilli vanþekkingu á viðfangsefninu.
Athygli vert að enginn skuli hafa séð sér fært að svara þessum spurningum:
Þær eru kannski of yfirborðskenndar og/eða byggja ef til vill á mikilli vanþekkingu á viðfangsefninu 🙂
Hvað áttu við þegar þú talar um „siðferði Biblíunnar“ Darri? Hvaða hlutar þeirrar siðfræði sem þar er að finna (í einstökum ritum eða í Biblíunni allri) sem þú vilt skilja frá Guði? Þ.e. hvað finnst þér að geti staðist eitt og sér og hvað ekki? Þú þarft að útlista það áður en hægt er að taka afstöðu til spurningarinnar.
Spurningarnar eru auðvitað hvort tveggja, of yfirborðskenndar og byggja á of mikilli vanþekkingu á málefninu. Að auki er sá sem spyr allt of mótsagnakenndur. Darri! Þú ert nefnilega þegar búinn að svara eigin spurningu: Ef guðinn er engan vegin yfirnáttúrulegur (hvað þá ef hann er ekki til) þá “verður nú lítið eftir af .. biblíunni.” Reyndar er ég ekki sammála þessu. Siðferði biblíunnar getur vel staðið eitt og sér án þess að trúin sé gefin sem forsenda.
Þó að ég sé búinn að svara einhverri spurningu þýðir það hvorki að skoðun mín sé endilega sú réttasta né að ég vilji ekki heyra aðrar og þá jafnvel réttari skoðanir. Ég er að til að mynda að tala um þá hluta biblíulegs siðferðis, sem byggja á tilvist Guðs, Satans, Himnaríkis og Helvítis. Fyrstu þrjú boðorðin og þar fram eftir götunum. Ég myndi halda að nú væri einmitt rétti tíminn fyrir kristna kirkju að skera aðeins niður í GT, henda t.d. sögunum af Nóa og Job. Boðskapur þessara ævintýra er þvílíkir siðferðislegur baggi fyrir trúarbrögð að burðast með, sérstaklega þegar nýja testamentið er haft til hliðsjónar.
Henda sögunni um Job? Ertu bilaður? Þetta er einhver besta sagan um glímuna við “guð” sem til er, eða við örlögin ef þú vilt hafa það frekar þannig. Sagan um Nóa er auðvitað sígild. Af hverju í frjáranum þurfa trúarlegar bókmenntir endilega að vera logískar? Er þá ekki einnig eðlilegt að kasta sköpunarsögunni? Hún er jú að mati flestra guðfræðinga lofgjörð til “guðs” en ekki frásögn af raunverulegum verknaði. Sem sé “skáldsaga”!
Blessaður Darri, spurningunum sem þú saknaðir svara við er svarað nokkrum sinnum í þessum ummælum.
Við þetta er að bæta að siðferðið ekki forsenda eða grundvallandi þáttur í samskiptum mínum við Guð, heldur eru ýmsir þættir siðferðislegrar hegðunar minnar eðlileg afleiðing þeirra samskipta.
Trúarleg siðfræði byggir ekki nauðsynlega á tilvist Satan, Himnaríkis og Helvítis. Raunar er tilvist Guðs í hefðbundnum skilningi sem mér virðist vantrúarmenn leggja í guðshugtakið ekki skilyrði fyrir trúarlegri siðfræði heldur. Þannig hafa frelsunarguðfræðingar SuðurAmeríku sumir hverjir gengið mjög langt í að útfæra kristna siðfræði á mjög veraldlegt plan þar sem yfirnáttúran hefur mjög lítið vægi, heldur liggur áherslan á félagslegt réttlæti hér og nú.
Já, ég er hálf kvefaður.
Ef sagan af Job lýsir glímu mannsins við þennan “guð” þinn þá myndi ég í ljósi þess afneita þessum illa innrætta “guði” eins og skot. Mig grunar að fólk þurfi að trúa á líf eftir dauðann til að sætta sig við svona óskapnað sem drottnara sinn, án þess nokkurn tíman að hafa séð hann. Eigum við að halda upp á frásögn af massafjöldamorðum “guðs” af því að hún er sígild? Ævintýri mega vera (réttara sagt “eiga að vera”) ólógísk, eða með öðrum orðum “ævintýraleg”. Það þarf einfaldlega að kalla hlutina sínum réttu nöfnum, er gamla testamentið ekki samansafn ævintýra? Hvaða góða boðskap er annars að finna í sögunni af Nóa?
Já og það er alger grænsápa. Ljóst má vera að höfundar (því þær eu jú tvær í einni) sköpunarsögunnar voru ekki að búa til ljóðræna lofgjörð til Guðs, heldur þóttust þeir vera að útskýra tilurð heimsins. Þessi ljóðrænu-eftiráskýring nútímaguðfræðinga er paþettikk. Og ekki var kirkjan gegnum aldirnar mikið að leiðrétta fólk með að þetta væri bara ljóðræn lofgjörð og skáldsaga. Og gerir ekki enn. Finnst ykkur siðferðilega í lagi að börnum sé kennt þetta sem sannleikur væri? Sjáið bara allar hugarskemmdirnar í Bandaríkjunum þegar kemur akkúrat að þessari tilteknu sögu! Hættið svo að fullyrða að við séum bara illa að okkur og skiljum þetta ekki, nema þið getið sýnt fram á það. Það er ekki nóg að halda því bara fram.
Sköpunarsögurnar eru fyrir það fyrsta tvær og ekki ein og því er rangt að tala um “sköpunarsöguna í fyrstu Mósebók” eins og það væri bara ein. Þú þarft að styðja þessa fullyrðingu þína um ljóðræna-eftiráskýringu einhverjum rökum, a.m.k. ef þú ætlar að forðast þá ályktun lesenda ummæla þinna að þú sért illa að þér og skiljir málið ekki. Hver eru þau? Fræddu okkur endilega um það hvernig höfundur fyrri sköpunarsögunnar í 1. Mósebók skildi hana, í hvaða tilgangi hún var skrifuð o.s.frv.
Fullyrðingar guðfræðinganna um vanþekkingu og skilningsleysi vantrúaðra eru yfirborðskenndar og byggja á vanþekkingu eða óskhyggju. Vek athygli á vísun Árna, Siðfræði
Af virðingar-, þekkingar- og skilningsleysi ætla ég að lýsa því enn og aftur yfir að þetta er ekki nám í siðfræði, þetta er nám í siðakenningu kristinnar trúar. Þó auk þess sé kíkt á annað. Grundvöllurinn er kristin trú. Það er ekki hægt að aðskilja þetta þó menn geri stundum tilraunir til þess. Ég er ekki að segja að kristnir menn geti ekki stúderað siðfræði og gert það vel. En það er bara önnur stúdía en sú sem þarna fer fram.
Hefur þú kynnt þér bækurnar sem eru kenndar í þessum námskeiðum Matti? Veistu hvernig er tekið á þeim í námskeiðunum? Um hvað fjallar til dæmis aðal kennslubókin sem er tekin fyrir í námskeiðinu Kristin siðfræði og kvennagagnrýnin (svo að ég taki dæmi af eina námskeiðinu sem hefur orðið “kristin” í titlinum). Það vill svo til að þú ert að ræða hér við nokkra aðila sem hafa tekið þátt í því sem fer fram í þessari tilteknu deild og hafa setið þessi námskeið. Hefur þú gert það? Hefur þú lesið námskeiðslýsingar umfram það sem er að finna á vefnum? Hefur þú lesið eitthvað í einhverri af kennslubókunum? Ég verð að viðurkenna að ég skil þessa kappræðu ekki alveg. Þið félagarnir þverskallist samt við og segist hafa mun betri skilning á því sem fer fram í guðfræðideildinni en þeir sem hafa numið þar og þekkja vel til. Þetta er eins og ég færi að prédika yfir þér um það sem er kennt og numið í tölvunarfræði í HÍ eftir að hafa blaðað í kennsluskránni stutta stund.
Þarna átti standa einu en ekki eina varðandi námskeiðið um kristna siðfræði og kvennagagnrýni.
Hvar nákvæmlega hefur einhver okkar haldið þessu fram? Þarf maður semsagt að vera útskrifaður guðfræðingur til að mega gagnrýna það sem fer fram innan veggja guðfræðideildar? 🙂
Nei.
Ef tölvunarfræði er eitt af áhugamálum þínum og þú getur sýnt fram á sæmilega þekkingu á efninu getur þú alveg leyft þér að koma fram með málefnalega gagnrýni á það sem fer fram í tölvunarfræðiskor.
Ef, ef, ef. Og ef menn hefðu fyrir því að kynna sér um hvað málið raunverulega snýst, hvað er kennt í guðfræðideild, þá væri hægt að ræða þetta af einhverju viti. Ég er svo hjartanlega sammála þér Darri varðandi orðin „sæmilega þekkingu á efninu“ Þar finnst mér þú hitta naglann á höfuðið. Takk fyrir þetta.
Komm on, Árni Svanur, ætlarðu að gera þig hér að fífli með því að halda fram að höfundar sköpunarsögunnar (-sagnanna) hafi sett þær fram sem skáldskap? Vissu þeir kannski betur? Trúðu þeir þessu ekki? Hversu líklegt er að þeir hafi trúað þessu sjálfir? Enn í dag, á tímum þar sem búið er að sýna fram á allt aðra hluti en haldið er fram þarna, trúir sæmilega upplýst fólk enn á þetta og leggur sig í líma við að sýna fram á galla þekkingar okkar til að geta haldið þessu á lofti sem sannleika. Milljónir manna trúa á sköpunina eins og hún er sett fram í Biblíunni. Það er ekki nokkur glóra í því að staðhæfa að höfundarnir hafi haft eitthvað annaði í huga en lýsa því sem þeir héldu að væri satt. Skýringar ykkar guðfræðinga eru nýtilkomnar eftiráskýring
ar (fjandans 1000-orða þvinganir).
Sjá þessa grein í Village Voice.
“Trúleysingjarnir” eru svei mér duglegir við að skrifa þessa dagana! Ég er reyndar sammála þér Darri, um að sagan af Job sé kvikindisleg. En mér fannst hún þó alltaf frekar vera dæmi um að guð hafi látið kölska plata sig, þ.e. dæmi um trúgirni guðs en illmennsku. En sjálf sagan er merkilegt að því leyti að hún fjallar um teodice-vandamálið: hvernig getur algóður, almáttugur Guð látið slæma hluti koma fyrir gott fólk. Sagan af syndaflóðinu hefur mér alltaf fundist frekar fela í sér sáttmálshugsun en fjöldaaftökur, maðurinn fær enn einn sjensinn þrátt fyrir djöfulskapinn, en auðvitað eru þessar aðferðir drastískar! Þá veit ég ekki hvað skrifari sköpunarsögunnar hafði í huga. En ef hann hefði séð fyrir hvernig trúarfasistarnir í USA hafa misnotað hana, þá trúi ég að hann hefði hugsað sig tvisvar um. Að lokum lýst mér ekkert á markmiðlýsingu siðfræðinnar í guðfræðideildinni. Hafði ekki hugmynd um að menn væru svona staðnaðir.
Ég vildi benda á að til er efni um sköpunarsöguna á íslensku þá m.a. eftir Þorir Kr. Þorðarson, Sköpunarsagan í fyrstu Mósebók frá 1986, Sigurbjörn Einarsson, Sköpunarsagan og sköpunartrú í Coram Deo, frá 1981, og ég fjalla um túlkunarsögu hennar og ritskýringu í Kristin siðfræði í sögu og samtíð frá 2005. Einnig hefur mikið verið skrifað um kristin guðsskilning m.a. Einar Sigurbjörnsson í Code, einnig er góða úttekt að finna hjá McGrath, Christian Theology frá 2001. Einnig í KSSS um 1 boð. Þetta gæti ef til vill eitthvað hjálpað í umræðunni
Ég endurtek fyrri spurningu mína til þín Birgir, þar sem hún virðist ekki hafa komist til skila: Fræddu okkur endilega um það hvernig höfundur fyrri sköpunarsögunnar í 1. Mósebók skildi hana, í hvaða tilgangi hún var skrifuð o.s.frv. Og ef þú treystir þér ekki til þess (vegna þess að erfitt er að komast að raun um þetta) máttu til dæmis gera grein fyrir því hvaða ólíku kenningar hafa verið settar fram um þetta og hvaða rökum þær hafa verið studdar.
Torfi: Af hverju setturðu gæsalappir utan um trúleysingjar? En ertu að segja mér að það sé hægt að plata alvitran guð? Þú segist ekki vita hvað skrifari sköpunarsögunnar hafði í huga og segir að trúarfasistarnir í BNA séu að misnota sköpunarsögunna í að mati skrifarans, þá ertu að gefa þér það að þeir hafi ekki haft þessa notkun í huga. Er síðan ekki tilgangur allra sköpunargoðsagna aðallega að útskýra tilvist heimsins?
Árni segir hér:
Þrát fyrir að Birgir hafi áður skrifað:
Árni Svanur – þessi rökræðuaðferð þín er óttalega hrokafull – svo ég segi alveg eins og er. Afar ókristilegt en reyndar afar dæmigert líka. Gagnrýnendur kristni eru ekki nógu menntaðir, þá skortir skilning – þeir sem lofa drottinn fá ekki sömu gagnrýni, tekið er undir allt lof. Á þetta benti Níels Dungal fyrir sextíu árum og þetta stendur enn. Vil vekja athygli á grein dagsins – yrði af hissa ef einhver guðfræðinganna tæki undir gagnrýni á orð Hallgrímskirkjuklerksins.
Það var ekki Birgir sem skrifaði þessi orð Matti. Og er það ekki sjálfsögð krafa að geti stutt fullyrðingar sínar fullnægjandi rökum? Ef Birgir fullyrðir að skilningur okkar guðfræðinga á sköpunarsögunum í 1. Mósebók séu „nýtilkomnar eftiráskýringar“ þá gefur það til kynna að hann viti eitthvað um það hvernig þessi saga hefur verið skilin í gegnum tíðina (sbr. orðið „nýtilkomin“). Ég var einfaldlega að kalla eftir því. Á hvaða hátt er það hrokafullt að biðja menn að styðja mál sitt rökum?
Gæsalappirnar eru til komnar Hjalti vegna þess að ég vil ekki uppnefna neinn. Samkvæmt Jobsbók platar kölski guð, og því hægt að plata hann. Þá minnir mig að einnig komi fram að guð hafi iðrast og meira segja verið á vappi á plánetunni jörð. Menn voru ekkert sérstaklega stressaðir á etikettunum í den. Ég efast um að skrifendur sköpunarsögunnar hafi ætlast til þess að menn tryðu henni einni og hefðu engar aðrar hugmyndir um hvernig heimurinn varð til. Jú auðvitað eru sköpunarsögur “tilraun” til að útskýra ilurð heimsins.
Biðst forláts að hafa vitnað vitlaust Þetta er hrokafullt Árni vegna þess að þú ert að fara fram á að menn skýri hið óútskýranlega. Enginn veit hvað höfundar sköpunarsagna höfðu í huga – en nærtækasta skýringin hefur komið fram hjá Birgi (og vonandi vitna ég nú rétt)
Það er ekki nokkur glóra í öðru. Ein spurning. Af hverju er Kapella í húsnæði Guðfræðideildar?
Gaman að sjá Árna Svan efast um að sköpunarsagan hafi verið skrifuð sem kennslustund í sannleikanum. Samt hefur hún verið kennd sem sannleikur allar götur síðan og er sumsstaðar enn. Segir hugtakið „heilagt orð“ þér eitthvað, Árni Svanur? Þessi hindurvitni hafa verið kennd sem sannleikur allt þar til guðfræðideildir ýmissa háskóla fóru að beita ljósi Krists á ritninguna í seinni tíð (og afhelgað með því Biblíuna). Þetta er ævagömul hebresk goðsögn, skrifuð af mönnum sem enga hugmynd höfðu um tilurð og eðli veraldar. Skiljanlega hefur þetta verið kennt og innrætt sem sannleikur í árþúsund, af þeim sem hagsmuna hafa á að gæta. En nú vitum við betur og því hanga guðfræðingar seinni tíma skyndilega í þessu ljóðrænu-haldreipi og ljósi Krists.
Þetta er orðin hin athyglisverðasta umræða. Það er skemmtilegt hvernig Matti beinir kastljósinu fyrst og fremst að málflutningi en ekki rökum og hvernig Birgir gerir mér upp skoðanir um leið og hann hunsar beiðni mína um rökstuðning. Ég ítreka síðari hluta spurningarinnar, ef guðleysingjarnir eru almennt sammála um að ekki sé hægt að skýra hvað höfundur/höfundar sköpunarsögunnar fyrri höfðu í huga við skrifin:
Ekki getur það talist óútskýranlegt.
Hvað eru þessar ólíku kenningar sem þú vilt fá umfjöllun um gamlar? Og þú svarar því ekki hvort ekki teljist siðlaust að kenna þetta sem sannleikur sé, þrátt fyrir að við vitum betur. Það hefur þó kirkjan gert gegnum allar aldirnar og gerir enn, þrátt fyrir allar þessar ólíku kenningar þínar.
Til að skýra hvað ég á við: 1. Birgir hefur fullyrt að sú skoðun nútíma guðfræðinga að sköpunarsagan í 1M 1 sé ljóðrænn texti sé nýtilkomin eftiráskýring. Af orðunum má ráða að slík túlkun geri textanum rangt til og að hún sé ekki í neinu samræmi við ætlun höfundar. 2. Beiðni minni um tilraun til að skýra hver þessi ætlun höfundar var hefur verið svarað með því að segja að ekki sé hægt að komast að því. Af því mætti ráða að þar með gæti Birgir ekki fullyrt eins og hann gerir, enda ómögulegt – ef ekki er hægt að komast að því hvað textinn merkti upphaflega – að útiloka að þetta sé einmitt ljóð. Þar með er þessari samræðu reyndar lokið, hvað varðar fullyrðingu Birgis. En við getum engu að síður sammælst um að halda áfram, enda er málefnið spennandi.
Taktu eftir því að það voru fulltrúar Þjóðkirkjunnar sem kenndu mér að þessar sögur væru sannar. Þeir voru allir útskrifaðir úr guðfræðideild Háskóla Íslands. Ég styðst bara við orð þeirra við þetta mat mitt.
3. Til að samræðan geti haldið áfram, hef ég nú boðið Birgi að styðja mál sitt annars konar rökum, t.d. með skírskotun til túlkunarsögunnar. Þar með getum við spáð í það hvernig menn hafa túlkað þessa sögu í gegnum tíðina. Um leið og sá grundvöllur liggur fyrir getum við haldið áfram að ræða málið og m.a. velt fyrir okkur hvenær menn skildu textann fyrst bókstaflega (og hvað það merkir) o.s.frv. Ég er í raun að velta fyrir mér túlkunarsögu textans. Hvernig var hann skilinn á tímum fornkirkjunnar, hvernig á miðöldum, hvernig á tímum siðbótarinnar, hvað breyttist í kjölfar hennar o.s.frv. Með öðrum orðum: Hvernig hefur sköpunarsagan verið kennd í gegnum aldirnar? Sem hvers konar sannleikur? Við hvers konar aðstæður? Í hvers konar heimsmynd? Þú mátt gjarnan vitna í prédikanir kirkjunnar Birgir því að þá höfum við það svart á hvítu hvernig kirkjan hefur gert þetta „gegnum allar aldirnar“. Það væri sannast sagna mjög fínn grundvöllur.
Ég er nú því miður ekki með skrifuð eintök af ræðuhöldum séra Árna Pálssonar í sunnudagaskólanum í gamla daga. En við gætum kannski flett upp í kristnifræðibókum þeim sem kenndar hafa verið í grunnskólum síðustu áratugi.
Við erum að tala í kross, en sérðu ekki vandamálið hér? Svona blasir þetta við mér: 1. Þú heyrðir ákveðna útlagningu á þessari sögu í sunnudagaskólanum og ert að yfirfæra þá túlkun sem þar var sett fram yfir á túlkunn kristinna guðfræðinga frá fyrstu öld til þeirrar tuttugustu. 2. Svo kynnistu annars konar nálgun hjá þeim guðfræðingum sem þú ert að tala við núna. Þú virðist treysta þér, á grundvelli þessara gagna sem þú hefur (prédikanir út sunnudagaskólanum), til að fullyrða að þeirra túlkun hljóti að vera nýstárleg og ekki í samræmi við textann. Og ég var ekki að óska eftir prédikunum ÁP, ég vlidi þvert á móti fá dæmi sem styddu þessa fullyrðingu þína „Það hefur þó kirkjan gert gegnum allar aldirnar og gerir enn …“ Þá fyrst held ég að við gætum farið að ræða af e-u viti. En ég tel mig líka vita hvernig í málinu liggur núna. Við þurfum ekkert að fara lengra með þetta að sinni hvað mig varðar.
Nú nú, er það þá málinu alveg óviðkomandi að prestar Þjóðkirkjunnar á tuttugustu öld kenndu sköpunarsöguna, Nóaflóðið og allt þetta klabb sem sannleikur væri, bæði í sunnudagaskólum og gegnum kristinfræðikennsluna? Samt áttu þessir menn manna best að vita allt um allar þær spekúlasjónir sem þú, Árni Svanur, fullyrðir að hafi farið fram gegnum alla sögu kristninnar (og kannski gyðingdómsins líka) um tilurð þessara sagna og tilgang. Það eru mér nýjar fregnir að það hafi alltaf verið ljóst að þetta væri skáldskapur með líkingamáli og hafi jafnvel verið samdar sem slíkar. Af hveju í ósköpunum hafa klerkar kirkjunnar ekki gætt þess að það væri á hreinu í kolli alls almennings? Sköpunarsinnar í Bandríkjunum vilja láta kenna þessi Biblíuævintýri sem náttúruvísind í skólum. Og jábræður þeirra eru til hérlendis líka, ganga bókstaflega um á meðal okkar. Af hverju stafar það?
Þú ert mikill bjartsýnismaður, Árni, að trúa því að þetta sé hægt að ræða af einhverju viti við þá félaga á Vantrúarnetinu. Þú veist að þeir eru í herferð „hjálp úr norðri“ til þess að lækna okkur af langvinnum sjúkdómi. Umræðan hér á annáli er eins og gömul vínilplata með sömu gatslitnu orðunum aftur og aftur og aftur og aftur og aftur og aftur og aftur
Er það ekki ljóst í huga þínum, Árni Svanur að sköpunarsagan, eins og annað í Gamla-Testamentinu hefur verið boðað og kennt gegnum aldirnar sem innblásið orð Guðs, sannleikurinn eini? Ef svo er, er þá nokkur glóra að gera ráð fyrir öðru en að sögur þessar séu einmitt samdar í þessum tilgangi, frekar en vera skáldskapur sem prestarnir tóku upp á arma sína og byrjuðu að boða sem sannleika. Hvað nákvæmlega styður það að boðun þessa sem sannleika sé komið til eftir á?
Haltu þig við málefnin, Binni, eða kjafti ella.
Ég loka þessum þræði og bendi á að ég hef opnað nýja færslu þar sem þetta getur haldið áfram.